Dr Kalpana Ambepitiya

කාලෙන් කාලෙට අලුත්වන අලි-දුම්රිය ගැටුම අලි- දුම්රිය ගැටිම මෙම සිද්ධියත් සමග අලුත් වුවත් මෙය ඉතා පරණ කාරණාවක්. නැවත නැවත කතා කලයුතු එහෙත් මාධ්‍ය හෝ සමාජ මාධ්‍යෙ එසේ කතා නොකරන කාරණාවක්. එක්කෙනෙකුට වැඩි අලි සංඛ්‍යාවක් දුම්රියේ ගැටුනු පලමුවන අවස්තාවද මෙය නොවේ. බොහෝමයක් කාරණා සේම මෙම සිද්ධියේදීද මුලු ලංකාවම ඇවිලී ගොස් ඇත්තේ අලුයට වු ගිනිපුපුරක් මෙනි. කාලයේ වැලිතලාවෙන් එය නැවතත් ඉක්මණින්ම වැසි යනු ඇත. නැවතත් ඇවිස්සෙන්නේ ඊලග අනතුරේදි පමණි. එයත් මෙවැනි සංවේදී දසුන් නිර්මාණය කලහොත් පමණි. දැන් දුම්රිය ඇමතිත් වනජීවීයත් පරිසර ක්‍රියාකාරීනුත් මාධ්‍යත් අලි- දුම්රිය ගැටීම නිසා ඇවිලි තමන්ගේ ආසන රත්වී කරගෙන ඇති කාලයයි. එම නිසා බුකී පොස්ට් හා ඒවා ශේයාර් කරගගැනීම් නිමක් නැත. බැන ගැනීම් නිමක් නැත. ජනතාව වුනත් සිටින්නේ සිදුවූ තෙල් හා දුම්රිය අලාභයට වඩා නැති වු මේ සතුන් පිලිබද කණගාටුවෙනි. එය අපරාධයක් බවත් මෙය නැවැත්විය යුතු බවත් රටේ පාලනයේ තියෙන අවාසනාව නිසා මෙය සිදුවන බවත් පවසයි. (ඊයේ දිනයේ 10 දෙනෙකුගෙ කණ්ඩයමක් සමග කල සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙනි). මොන ක්‍රමයේ විසදුම් ගෙනාවත් පවතින දුම්රිය ක්‍රමය හා පාර (structu...

A crisis not of their own making: adapting to climate change in South Asia South Asia has faced many social and economic problems in the past few decades and does so today. It is a well-known region for its unique traditions and cultural orientation. There are eight countries in the region – Sri Lanka, India, Pakistan, Nepal, Bhutan, Bangladesh, Maldives and Afghanistan – and they are economically based on agricultural production. All of these countries aim to reach their developmental goal by minimizing economic barriers. Appropriately planned economics is the key to the development of a country. Further, it can play a major role in developing countries through the political orientation towards development goals. Both developing and developed countries need to adapt to climate change, especially in terms of economic planning. This is becoming more important to developing countries since they need to manage with lack of economic resources to adapt to climate change. However, d...

ශ්‍රී ලංකාවේ නිදහස සහ සැබෑ නිදහස  කළු සුද්දන් වී සිටින බහුතරයක් අතරේ මොන නිදහසක්ද? මේ ඒ නිදහස වෙනුවෙන් නොවේ. සුද්දන් සිටියා නම් හොදයයී කියනා හා සුද්දන්ගේ රටවලට කඩේ යන කළු සුද්දන් පිරිසක් අප අතරේ සිටි. ඔවුන් අපේ දරැවන්ගේ ඔළු වෙනස් කරමින් සිටින අතර රටට ආදරේ මිනිසුන් බිහිකල යුතු කාලයක් උදා වී ඇති බැවින් මෙය ලියමී. අපි අභිමානවත් ජාතියක් වී සිටියෙමු. සමහරැ හිනාවෙයි මෙහෙම කීවම. මම ඔවුන්ට හිනාවෙමී. වැව් 30000ක්, මහා වැව් එක්නෙකට සම්බන්ධ ජල පුවාහන පද්ධතියක්, දැනටත් ඉංජිනේරුවන් මවිතකරන බිසොකොටුව, රජවරැ 400කට වැඩි රාජාවලියක්, අහස උසට බැදි දාගැබ් දකුණු ඉන්දිය ආකුමණවලට පන්න පන්න ගහපු ඉතිහාසයක් ඇති ලොකයේ එකම රට. සුද්දා අපිට ඉන්දියන් සාගරයේ මුතු ඇටය කීවේ අපි අංගසම්පූර්ණ රටක් වු නිසා, බත බුලතින් සරැවු ස්වභාව ධර්මයෙන් සතා සිවිපාවගෙන් පිරිපුන් ලංකාවේ ජීවත් වුනේ බෞද්ධාගමේන් පොෂණය වු අහිංසක මිනිසුන්. පෘතුගිසින් මෙරටට පැමිණෙන විට යුද්ධ සංකල්ප හෝ බාහිර ආකුමණවලට අපේ මිනිසුන් සුදානම්ව සිටියේ නෑ. ඒ ඔවුන් නොන්ජල් ජාතියක්වත් අශිෂ්ඨ මිනිසුන් වත්වී සිටි නිසා නොවේ, යුරොපියයන්ට වඩා බොහෝ ශිෂ්ඨසම්පන්න වු න...

සහෝදරයා .... කාලෙකට පස්සේ මොළයට කතා කල ටෙලියක්  ටෙලි නාට්‍ය බැලීම අත ඇරලා දාල හිටියත් අහම්බෙන් ලැබුණු නිවාඩුවක් නිසා කුඹියට සහ සහෝදරයට හුරු වුණා. ටෙලි කලාවට වෙනසක් කල කුඹියෝ තවත් එක් ටෙලියක් ලෙස දැක්කත් එතනින් එහාට ගිය සහෝදරයා ගැන ලිවිය යුතුයි. ටෙලි හෝ සිනමා විචාරණය කාර්යය නොවුනත් සහෝදරයා ගැන ලිවිය යුතුයි. මෙය අතිවිශිෂ්ඨ වන්නේ කැමරා කෝන, භාෂාව, රඟපෑම, අධ්‍යක්ෂණය හෝ සංගීතය නිසා පමණක් නොවේ. මෙහි රහස්‍ය ලෙස ගැබ් කල සමාජයේ සැබෑ අරුතයි. බඩජාරි දේශපාලනය විසින් පෝෂණය කල පාපකාරී ක්‍රමයක උඩු ගං බලා පිහිනන තනි මිනිසුන් ඒ පාපකාරී භූත ාත්ම විසින් ගිලගනු ලබන බවත් ඒ භූතාත්ම මුළු සමාජයම ගිලගනිමින් නොකඩවා අප වටා සැරිසරන බවත් මෙහි අපුරුවට පෙන්වනවා. සාධාරණය වෙනුවෙන් තනිව දුවන එවුන් අවසානයේ දුෂණ රැල්ලට අසුවී අසරණ වන බවත් එවැනි ක්‍රමයක නීතිය හිස් බැලුම් බෝලයක් බවත් මෙහි කියවෙනවා.දෙබස්වලට වඩා නිශ්ශබ්දතාවයෙන් පවසන දේ ප්‍රබලයි. මුහුණෙන් පවසන දේ අති ප්‍රභලයි. මිනිස්සුන්ගේ ජීව ශක්තියේ එකතුව, ආදරය, කරුණාව, ධෛර්යය, තමන්ගේ හැඟීම, විශ්වාසය මේ හැමදේම එකට එකතු කරල, ජීවත්වෙන්න කරන උත්සාහය, ඒ හරහා සමාජය ව...

වඳ බෙහෙත් ගැන පමණක් කතාකරන රටේ කාටත් නොපෙනෙන අජිනොමොටෝ යක්ෂයා ආහාර රස කිරීම සඳහා යොදාගන්නා අජිනොමොටෝ ජාතිබේදයකින් තොරව සියලු ආහාර වෙළඳසල්හිමියන් භාවිතා කරන බවට අපි දන්නා කරුණක්. නමුත් මේහි අදිනව ගැන ලෝකයේ බොහෝ පර්යේෂණ කර ඇති අතර ඉන් ලුණු බිකක් තරම් දැනුමක් අප ජනයා අතර කතා නොකිරීම ඇත්තෙන්ම ඛේදවාචකයක්. පර්යේෂණ මගින් තවමත් තහවුරු නොකළ වඳ බෙහෙත්වලට වඩා ලොකු හානියක් විද්‍යාත්මකවත් සනාථ කොට ඇති අජිනොමොටෝ නිසා අපි අපේ පරම්පරාවට මින් සිදුකරනවා, ඊට ජාතිබේදයකුත් නෑ. අජිනොමොටෝ චීන රසකාරකයක්. මෙහි අඩංගු ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය තමයි MSG හෙවත් Monosodium Glutamate ඕනෑම පාස්ට් ෆුඩ් එකක අඩංගුයි. මෙම MSG එක බ්‍රෑන්ඩ් කරලා එන්නේ අජිනොමොටෝ කියලා.තවත් දෙයක් අජිනොමොටෝ කියන බ්‍රෑන්ඩ් එක හදන්නේ ජපාන කම්පැනි එකක්. Journal of Nutrition and Metabolism එක වාර්තා කරපු පර්යේෂණ වාර්තාවකට අනුව අධික අජිනොමොටෝ පරිහරණය metabolic syndrome- පරිවෘත්තිය රෝග සඳහා බලපානවා, එනම් අධික රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව, අධික තරබාරුව යන ලංකාවේ බහුල රෝග තත්වයන්. මතක් කල යුතු තවත් කාරණයක් වන්නේ අධික තරබාරුව මිනිස්සුන්ගේ ප්‍රජනන හැකියාව දුර...

Please Don't Ride Our Elephants Dear tourists It is true that our so-called national airline and tourism board also told you that you can enjoy elephant back rides during your visit to Sri Lanka. But it is not. We as a nation we respect our nature and consider our elephants as a treasure. The population of elephants and tuskers in the wild is getting less due to many reasons possibly letting us fight for protecting them. So please don't ride them. You will see our wild elephants in the wild beautifully because of the series of efforts and courage of people who tried to protect them in the wild. They loved and still loving the nature. You will realize the beauty of the wild elephant in our national parks. They are more beautiful and free in the jungle. So please don't think of riding them. Riding an elephant is an animal cruelty. They are chained for the whole lifetime, no family or kids or even a mating partner when they want. Not enough food or water when the...

තිරසාර පරිභෝජනය ගොඩනැංවීමේ රාජ්‍ය වගකීම අද දින ලෝකයේ බොහෝ පාරිසරික ප්‍රශ්නවලට හා සම්පත් ක්ෂය වී යාමට හේතුවී ඇත්තේ මිනිසාගේ අධික පරිභෝජන රටාවයි. ඉහළ යන දේශගුණික විපර්යාස හා පාරිසරික විනාශයන් වලක්වාගැනීමට වහාම තම පරිභෝජන රටාව වෙනස් කරගත යුතු කාලයකට මිනිසා මුහුණ දෙමින් සිටි. එසේම මෙම විනශයන්හි බලපෑම වැඩිවශයෙන් දැනෙන්නේ අප වැනි සංවර්ධනයවෙමින් පවතින රටවල්වලටය. එක්සත් ජාතීන්ගේ 12වන තිරසාර සංවර්ධන අරමුණෙන් කියවෙන තිරසාර පරිභෝජනය පිලිබඳ ලෝකයේ බොහෝ රටවල් තම අවධානය යොමු කරමින් සිටි. භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදනයේදී මෙන්ම එදිනෙදා මිනිසාගේ ජිවන රටාවේදි සිදුවන සම්පත් නාස්තිය හා පාරිසරික බලපෑම අවම කිරීමේ ක්‍රියමාර්ග කෙරෙහි මෙම රටවල් තම අවධානය යොමු කරමින් සිටි. මේ අතරින් ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක රාජ්‍ය මට්ටමින් මේ සඳහා ක්‍රියකල හැකි ආකාරය විමසා බැලීම ඉදිරියේ මුහුණ දීමට සිදුවන ලෝක අහාර , ඉන්ධන හා පාරිසරික අර්බුධවලටද පිළියම් සේවිමේදී ප්‍රයෝජනවත්වනු ඇත. 1. තිරසාර පරිභෝජනය පිලිබඳ අත්‍යවශ්‍ය දැනුම හා මානව දායකත්වය වර්ධනය කිරීම. වැඩිවන පරිභෝජන රටාව නිසා පරිසරයට සිදුවන හානිය හා එය අවම කරගැනීමට විවිධ සමාජ ...